Ресурсна платформа за граѓани и медиуми

Институции34

Главната тема на ова поглавје за кое се дискутира на крајот од преговарачкиот процес, кога веќе е сигурно дека земјата-кандидат ќе стане земја за пристапување во ЕУ – е учеството на идната земја-членка во работата на институциите на Европската унија. Ова подразбира утврдување на колку претставници и во која институција ќе има земјата што пристапува кон Европската унија, но и како ќе гласа во одредени тела и како се пресметува бројот на гласови што таа земја ќе има. Главната работа што треба да се утврди е бројот на гласови во Европскиот совет и Советот на министри на Европската унија. Прецизно е утврдено колку гласови ќе има идната земја-членка кога одлучува во рамките на Советот и одлуките се донесуваат со квалификувано мнозинство. Европскиот совет е тело составено од шефови на држави и влади на земјите-членки на ЕУ. Министерскиот совет на ЕУ има неколку формати, во зависност од темата, но ова тело секогаш го сочинуваат министрите на земјите-членки, кои може да бидат од различни сектори. Европската комисија е составена од исто толку комесари колку што има земји-членки на Европската унија, така што по пристапувањето секоја земја добила можност да има еден комесар кој ќе биде државјанин на таа земја. Европскиот парламент е институција за која членовите што ја сочинуваат се избираат на директни избори. По пристапувањето, државата се стекнува со право своите граѓани да бидат избрани за членови на Европскиот парламент, како и право на глас на секој граѓанин. Договорот од Лисабон го прецизираше вкупниот број на европратеници. За тоа колку секоја земја-членка ќе има пратеници утврдува Советот на ЕУ – пред секој избор, што се одржува на секои седум години.

За поглавјето Институции не се преговара на вообичаен начин. За ова поглавје на преговори, нема редовен аналитички преглед на законодавството за да се утврди кои закони треба да бидат усогласени со регулативите на ЕУ, туку, по усвојувањето и презентирањето на Заедничката позиција на ЕУ и преговарачката позиција на Македонија на состанокот на Меѓувладината конференција за пристапување на Хрватска во Европската унија , одржана на 5 ноември 2010 година, затворена за преговори. Врз основа на резултатите од преговорите за ова поглавје, на Хрватска ќе be се распредели, по пристапувањето во Унијата, соодветниот број на работни места во институциите на Европската унија.

Ова поглавје ги опфаќа институционалните и процедуралните правила на ЕУ. Кога една земја влегува во ЕУ, треба да се направат адаптации на овие правила за да се обезбеди еднаква застапеност на оваа земја во институциите на ЕУ (Европски парламент, Совет, Комисија, Суд на правдата) и други тела, и добро функционирање на процедурите за донесување одлуки (како како право на глас, службени јазици и други процедурални правила), како и избори во Европскиот парламент. Правилата на ЕУ во ова поглавје не влијаат врз внатрешната организација на една земја-членка, но земјите-членки треба да обезбедат дека тие можат целосно да учествуваат во донесувањето одлуки на ЕУ со поставување на потребните тела и механизми дома и со избирање или назначување добро -подготвени претставници во институциите на ЕУ. По завршувањето на преговорите за пристапување, специфичните правила за привремениот период до пристапувањето обезбедуваат непречена интеграција на земјата во структурите на ЕУ: се воспоставува процедура за информирање и консултации и, откако ќе се потпише Договорот за пристапување, на земјата-пристапна страна му се дава активен набудувач статус во Европскиот парламент и Совет, како и во комитетите на Комисијата.

Совет – Кога ќе стане земја-членка на Европската унија, Македонија ќе добие гласови при донесувањето на одлуките на Европскиот совет и на Советот на Европската унија, за кои е потребно квалификувано мнозинство. (Европскиот совет е составен од шефовите на држави или од владите на земјите-членки, заедно со неговиот претседател и претседателот на Европската комисија. Европскиот совет треба да се разликува од Советот на Европската унија, кој е чадор законодавна институција на Унијата – оваа улога е споделена со Европскиот парламент – составена од министри на националните влади Советот на Европската унија се состанува во различни секторски форми, во зависност од темата за која се дискутира или одлука.)

Европска комисија – Македонија, како и другите земји-членки, со пристапот кон Европската унија добива еден член во Европската комисија.

Европски парламент – Ако Македонија стане полноправна членка на Европската унија шест или повеќе месеци пред следните избори во Европскиот парламент, тогаш во Македонија ќе се одржат специјални избори за Европски парламент. Ако Македонија влезе во Унијата за период од помалку од шест месеци до следните избори во Европскиот парламент, тогаш испраќа 12 европратеници до Европскиот парламент. Колку члена во следниот Европски парламент ќе има секоја земја-членка ќе одлучи Европскиот совет.

Други институции – Другите места за Македонија во институциите на Унијата се однесуваат на Судот на правдата на Европската унија, каде Македонија ќе има по еден судија во Судот на правдата и во Генералниот суд, Европската централна банка каде Генералниот одбор на Банката има седиште резервирано за гувернерот на НБРМ и Судот на ревизори, на кои Македонија, по пристапувањето, ќе назначи еден од своите државјани како член. Македонија исто така добива места во Европскиот економски и социјален комитет, како и во Комитетот на регионите. Македонски  министер ќе ја претставува земјата на Одборот на гувернери на Европската банка за инвестиции. Според Договорот за Евроатом, Македонија, како земја-членка, ќе има претставник во Научно-техничкиот комитет на Евроатом.

Македонски јазик – Во текот на ова поглавје исто така е утврдено дека македонскиот јазик ќе биде признаен како оригинален јазик на основачките договори на Европската унија и дека документите на институциите на Унијата од пристапувањето ќе бидат составени и на македонски јазик. Македонскиот јазик исто така ќе биде признаен како службен и работен јазик на институциите на Унијата. Предвидени назначувања се предвидени по пристапувањето на Македонија во Унијата, во согласност со условите и во согласност со процедурите утврдени за именување членови на различните комитети, групи, агенции или други тела на Европската унија.